Archiwalna treść artykułu.
Aktualna treść publikacji jest dostępna pod linkiem.ULGA NA ZABYTKI
Kto może skorzystać z ulgi
Z ulgi na zabytki może skorzystać podatnik, który jest właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego.
Rodzaje wydatków uprawniających do ulgi
Odliczeniu podlegają wydatki:
1) poniesione w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzonej, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków - jeśli podatnik w momencie poniesienia wydatku jest właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego;
2) poniesione w roku podatkowym na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków - jeśli w momencie poniesienia wydatku podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego oraz posiada sporządzone na piśmie:
a) pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac konserwatorskich, prac restauratorskich lub robót budowlanych – w przypadku zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków,
b) zalecenia konserwatorskie – w przypadku zabytku nieruchomego znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków;
3) na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem, że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek o charakterze remontowo-konserwatorskim - jeśli w momencie dokonywania odliczenia podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości.
Dokumentowanie wydatków
Dowodami, które dają prawo do ulgi są:
1) w przypadku wpłaty na fundusz remontowy - dowód wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej lub zaświadczenie o wysokości wpłat w roku podatkowym wystawione przez wspólnotę mieszkaniową lub spółdzielnię mieszkaniową;
2) w przypadku prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych - faktura wystawiona przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku, powiększona o kwotę podatku od towarów i usług, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.
Małżonkowie, między którymi istnieje wspólność majątkowa, wydatki mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, bez względu na to, czy dokument potwierdzający poniesienie wydatku został wystawiony na imię obojga małżonków lub jednego z nich.
Odliczenia wydatków:
a) poniesionych na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono te wydatki; za datę poniesienia wydatku uznaje się dzień zapłaty należności,
b) poniesionych na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono te wydatki; za datę poniesienia wydatku uznaje się dzień wystawienia faktury,
c) na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym po raz pierwszy na rzecz nabytego zabytku nieruchomego poniesiono wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane; za datę poniesienia wydatku uznaje się dzień nabycia własności.
Limit odliczenia
Odliczenie:
a) wydatków poniesionych na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej oraz na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane dotyczące zabytku nieruchomego nie mogą przekroczyć 50% poniesionych udokumentowanych wydatków;
b) wydatku na nabycie zabytku wpisanego do rejestru zabytków nie może przekroczyć iloczynu kwoty 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej zabytku nieruchomego; limit odliczenia na wszystkie inwestycje podatnika nie może przekroczyć
Sposób dokonania odliczenia
Poniesione wydatki mogą zostać odliczone od:
- dochodu podlegającego opodatkowaniu na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej,
- dochodu podlegającego opodatkowaniu wg 19% stawki podatku (podatek liniowy),
- przychodu podlegającego opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Poniesione wydatki nie podlegają odliczeniu od dochodu / przychodu przedsiębiorstwa w spadku.
Uwaga: Jeżeli podatnik uzyskuje jednocześnie przychody opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym, dochody opodatkowane podatkiem liniowym i dochody opodatkowane wg skali, to może dokonać wyboru, w ramach którego dochodu / przychodu dokona odliczenia; ważne, aby ta sama kwota (część) ulgi nie została odliczona dwukrotnie / trzykrotnie, tzn. raz od przychodu opodatkowanego ryczałtem, drugi raz od dochodu opodatkowanego wg skali podatkowej lub trzeci raz od dochodu opodatkowanego podatkiem liniowym.
Odliczeniu nie podlegają wydatki w części, w jakiej:
1) zostały uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej (np. poniesione wydatki zostały odliczone w ramach ulgi termomodernizacyjnej);
2) wykraczają poza zakres prac i robót określonych w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków lub zaleceniach konserwatorskich;
3) zostały sfinansowane, dofinansowane lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
W przypadku gdy podatnik po roku, w którym dokonał odliczeń, otrzymał zwrot odliczonych wydatków, jest obowiązany doliczyć kwoty poprzednio odliczone do dochodu / przychodu za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.
Kwota odliczenia nieznajdująca pokrycia w rocznym dochodzie podatnika podlega odliczeniu w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez sześć lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym dokonano odliczenia.
Definicje:
Prace konserwatorskie – działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań.
Podstawa prawna: art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043, z późn. zm.).
Prace restauratorskie – działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części oraz dokumentowanie tych działań.
Podstawa prawna: art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043, z późn. zm.).
Powierzchnia użytkowa – powierzchnia mierzona po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigowych). Powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz części kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m – powierzchnię tę pomija się.
Podstawa prawna: art. 16 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043, z późn. zm.).
Roboty budowlane – roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku.
Podstawa prawna: art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840, z późn. zm.).
Zabytek nieruchomy – dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty techniki, a zwłaszcza kopalnie, huty, elektrownie i inne zakłady przemysłowe.
Podstawa prawna: art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c-e ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840, z późn. zm.).
Przykład 1
Pan Andrzej jest właścicielem lokalu mieszkalnego w kamienicy wpisanej do rejestru zabytków. W
Zatem Pan Andrzej obliczy podatek od kwoty 44.500 zł.
• bez ulgi zapłaciłby podatek w wysokości 1.800 zł,
• z ulgą zapłaci podatek w wysokości 1.740 zł – korzyść 60 zł.
Przykład 2
Pani Jolanta jest właścicielką kamienicy wpisanej do rejestru zabytków. Na podstawie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków prowadziła prace konserwatorskie w nieruchomości. Z tego tytułu w roku
Przygotowując zeznanie podatkowe za rok
• odliczenie dotyczące wydatków na roboty budowlane = 50% × kwota z faktury VAT = 50% × 30.000 zł = 15.000 zł,
• odliczenie dotyczące wydatku na nabycie zabytku = 500.000 zł, nie więcej niż 500 zł x liczba metrów kwadratowych powierzchni użytkowej nabytego zabytku, tj. 500 zł × 600 m2= 300.000 zł.
Cała kwota przysługującego odliczenia wynosi zatem 300.000 zł + 15.000 zł = 315.000 zł.
Pani Jolanta, rozliczając podatek za rok
Pozostałą kwotę w wysokości 135.000 zł, która nie znalazła pokrycia w rocznym dochodzie, odliczy od dochodu w kolejnych 6 latach podatkowych.
• bez ulgi zapłaciłaby podatek w kwocie 30.000 zł,
• z ulgą nie zapłaci podatku – korzyść 30.000 zł.
Przykłady - źródło: "Poradnik ulga na zabytki", https://www.gov.pl/web/kas/ulga-na-zabytki-dbamy-o-zachowanie-dziedzictwa-kulturowego